HAMSTEREN!!

‘Merk je er nu iets van?’  Meestal antwoorden we ‘nee’ op de vraag van gasten die vragen of we iets merken van de crisis in Griekenland. En nee, tot deze week hebben we er geen last van gehad. Maar vandaag was de situatie opeens heel zichtbaar.

Gisteren hoorden we dat de ferry’s al 10 dagen niet varen. Het personeel staakt, omdat ze al een jaar geen salaris hebben gekregen. Reden genoeg om te staken, al zeg ik het zelf.

Voordeel was dat het heerlijk rustig was op het water afgelopen week. Nadeel is dat de aanvoer van verse levensmiddelen stil ligt. Onze collega’s adviseren ons te gaan hamsteren, want de supermarkten zijn vrijwel leeg. Ik vind het wel leuk dat eens mee te maken, een vrijwel lege supermarkt.

Dus gaan we samen op expeditie naar de supermarkt om in te slaan. Hieronder een foto verslag…..

Wat er in de winkels ligt aan groenten en fruit zijn paprika’s, courgettes en aubergines (typisch Griekse waren, die waarschijnlijk op het eiland zelf worden verbouwd). Verder ligt er witlof uit België (waarvan ik meteen alles meeneem) en kiwi’s uit Nieuw-Zeeland (die ik ook maar meeneem, want verder is er niets aan fruit te vinden).

Een ding wordt me vandaag wel duidelijk: Vlees, eieren, fruit en groente komt allemaal van ver, niets wordt op het eiland zelf verbouwd of verkocht. En dat terwijl er zoveel mogelijk is in dit klimaat en met de zeeën van tijd die de Grieken hebben nu de toeristen weer vertrokken zijn……..

Gelukkig was er nog een grote hoeveelheid lang houdbare producten, waar we toch voor de zekerheid maar wat van meegenomen hebben…….

Hoe wij eten…..

Een tweede artikel wat mij in het Slow Food magazine erg aansprak was het artikel over de Nederlandse schoollunch. Linda Roodenburg stelt in dit artikel dat ‘wij Nederlanders’ geen eetcultuur hebben. Dat eten altijd op de laatste plaats komt en dat we er geen plezier aan beleven, maar dat het iets is wat moet. Roodenburg heeft in veel landen de eetcultuur ervaren, in het eten ontdek je de waarden van een land.

Dat wij geen eetcultuur hebben beschrijven ook Ilja Gort en Jonnie Boer in hun boek ‘Met Gort de Boer op’, waarin zij op zoek gaan naar echt Nederlands eten. Ook zij beschrijven dat wij eten als een snel tussendoortje zien en er geen waarde aan hechten. Zeker op doordeweekse dagen waar we snel achter de computer onze lunch opeten of voor de tv als we na een dag hard werken thuiskomen. Eten mag in onze ogen geen tijd en geld kosten.

Dit in tegenstelling tot vrijwel elk ander land ten zuiden van Nederland. Daar nemen ze tussen de middag minimaal een uur de tijd om uitgebreid te lunchen, buiten kantoor natuurlijk. Zakenlunches duren lang en worden ondersteund door veel en goed eten en niet te vergeten, wijn. Ook kinderen op school krijgen een driegangenmenu en eten gezamenlijk.

In Nederland wordt tijdens het eten weinig gesproken, men wil zo snel mogelijk weer van tafel. In menig ander land is eten iets wat je samen doet, je proeft van elkaars bord, je praat over wat je eet en iedereen kan eindeloos meepraten over ingrediënten, winkels en restaurants. Eten is een sociaal evenement, elke dag weer. Ook eten terwijl je over straat loopt is lang niet overal zo normaal als het voor ons is.

Dat wij eten doen terwijl we werken, lopen, reizen of tv kijken komt ook door het aanbod van eten. Je kunt het op elke straathoek kant en klaar krijgen, dus waarom zou je moeilijk doen en het zelf klaar maken? Gelukkig is ook gemakzucht aan verandering onderhevig. Steeds meer mensen besteden aandacht aan eten. Nog lang niet elke dag van de week, maar in ieder geval in het weekend, dan hebben en maken we tijd.

Dit kun je ook doorzetten naar de dagelijkse maaltijden, want goed en met aandacht eten en boodschappen doen is niet alleen een kwestie van tijd. Je moet het willen, maar als je eenmaal begonnen bent, wil je niet meer terug!

Lees over eten met aandacht ook mijn artikel Duurzaam eten.

Opheldering over Slow Food

Deze maand schrijft de voorzitter van Slow Food Nederland, Hans van der Molen, over de verwarring die er optreedt als je spreekt over Slow Food. ‘Oh je bedoelt dat je dan heel langzaam kookt?’ Dat is Slow Cooking (langzaam garen en de tijd nemen om een gerecht te maken). Slow Food is echter een organisatie die wil dat iedereen over de hele wereld eten krijgt dat Good, Clean & Fair is. Het gaat om de ingrediënten die je koopt en de manier waarop deze worden geproduceerd.

Slow Food gaat dus uit van de principes Good, Clean and Fair (of in het Nederlands lekker, puur en eerlijk), wat betekent dat de producten op een goede, eerlijke en pure manier zijn geproduceerd of verbouwd onder goede arbeidsomstandigheden. Het resultaat: eerlijke producten die zo goed smaken en zo vers zijn dat je weinig smaaktoevoegers nodig hebt. Het doel van Slow Food is, onder andere, door middel van de Ark van de Smaak te laten zien dat er nog wel degelijk ambachtelijke producten bestaan: ‘Met de Ark van de Smaak wil Slow Food traditionele, ambachtelijke streekproducten voor de vergetelheid behoeden. Door teelt- en verwerkingsmethoden met alle beschikbare middelen (ook audiovisueel) te documenteren en de opname van producten in de Ark van de Smaak zoekt Slow Food naar meer bekendheid en erkenning voor deze, vaak unieke, producten.’(bron: www.slowfood.nl)
Op dit moment kent Nederland 15 producten die in de Ark van de Smaak worden genoemd (wereldwijd zijn dit er 750), van Boeren-Goudse Oplegkaas tot Lakenvelder Rund.

Het aantal mensen dat lid is van de vereniging Slow Food is niet groot in Nederland. Er heerst veel scepsis rond de organisatie en ik hoor van velen dat ze Slow Food een eliteclub vinden. Het interview wat onlangs op Foodlog.nl verscheen met de voorzitter en oprichter van Slow Food, Carlo Petrini, is een aanrader voor iedereen die sceptisch is en meer over de ideeen van van Slow Food wil weten. Petrini legt uit dat het niet alleen de nostalgie naar eten van vroeger is die ze wil terughalen, maar juist dat ze echt voedsel bereikbaar willen maken voor iedereen, over de hele wereld, met moderne èn ambachtelijke technieken. Hierin is nog een lange weg te gaan. Met een kleine groep en budget moet de strijd worden aangegaan met de marketinggiganten van deze wereld. De Unilevers en Masterfoods die de schappen in de supermarkten vullen met onecht eten. Eten waaraan we zo gewend zijn geraakt dat we ze niet meer uit ons dagelijks leven denken.

De waarheid op tafel

Gisteravond was ik aanwezig bij de discussie ‘De waarheid op tafel’ van Slow Food Amsterdam. Het is een discussieavond over de manier waarop ons voedsel op tafel komt en wat wel en niet puur en eerlijk is. Het idee van de avond is als volgt. We proeven één gerecht op drie manieren klaargemaakt en discussieren daarna aan de hand van een aantal stellingen.

We krijgen allemaal een bord met drie hoopjes boerenkool met worst en moeten cijfers geven aan de gerechten. Wat proef je, hoe smaakt het, welke vind je het lekkerst en welke het minst lekker. De drie hoopjes zijn als volgt klaargemaakt (meer informatie over dit proces, zie het blog van Christiane Muusers):

1. snel (magnetron)
2. simpel (voorgesneden boerenkool en geschilde aardappelen en jus uit een zakje)
3. langzaam (biologische boerenkool en aardappelen, zelf gesneden en geschild met worst van de slager en zelfgemaakte jus).

De uitkomst is op één punt unaniem, de magnetronvariant is niet te eten. Of eigenlijk, het smaakt nergens naar. De andere twee zijn verschillend van smaak en structuur. De snelle variant smaakt duidelijker naar boerenkool, de langzame variant is in mijn ogen veel smaakvoller en smaakt minder naar boerenkool (dat is als je geen liefhebber van boerenkool bent, best wel prettig). Uiteindelijk blijkt dat de varianten 2 en 3 qua prijs ver onder de prijs van de magnetronmaaltijd ligt. En dat de bereidingstijd eigenlijk wel meevalt (resp. 25 en 45 minuten).

Daarna discussiëren we over hoe de grote voedingsproducenten ons eetgedrag manipuleren. En hoe wij daar mee omgaan. De eerste discussie gaat over de prijs van eten, de smaak en of biologisch altijd beter is. De groep is van mening dat smaak belangrijker is dan prijs en dat biologisch niet per definitie beter is dan lokaal of seizoensgebonden. Een belangrijk punt wat wordt gemaakt is de vraag waarom we bij voedsel wel moeten nadenken over waar het vandaan komt en bij andere producten niet. Het antwoord is dat we bij voedsel de keuze hebben om lokale voeding te eten en dus het milieu minder te belasten. Bij andere producten hebben we die keuze niet, omdat het in Nederland gewoonweg niet geproduceerd wordt.

Naarmate de avond vordert blijkt wel dat wij als leden en geïnteresseerden van Slow Food natuurlijk al op een voor ons verantwoorde wijze met voeding omgaan. Wij blijven weg van prijsknallers en voorgefabriceerd voedsel. Daarom hangen we deze beweging ook aan. Aan het einde van de avond blijkt dat er nog heel veel zendingswerk te doen is op dit gebied. Er is nog maar een beperkte groep Nederlanders die bewust bezig is met eten, organisaties als Foodwatch doen hun werk en maken consumenten bewust, maar nog steeds worden we overspoeld door de marketingreuzen in voedingsland. We sluiten af met het idee dat er nog veel te doen is en dat wij als Slow Food daarin een deel kunnen oppakken.

Met gemengde gevoelens rijd ik weer naar huis. In een ruimte vol mensen die goed eten willen kopen en bereiden kan een discussie als deze veel verder gaan. Het is niet zozeer de vraag meer van ‘wat vind je van het idee dat de voedingsproducenten de markt overheersen’, maar meer ‘wat ga je er aan doen’? En kun of wil je er iets aan doen?

In Italië zijn ze hierin al vele stappen verder dan wij. Daar is het Carlo Petrini gelukt om de opmars van fastfood in Italië terug te dringen sinds de oprichting van Slow Food ruim 20 jaar geleden. Italianen zijn veel bewuster bezig met hun eten. Daar kunnen we nog echt iets van leren! Op de terugweg rijd ik achter een McDonalds-vrachtwagen, er staat op McDonalds Recycling. En heel even gaat de gedachte door mijn hoofd, wat recyclen ze bij McDonalds? De ranzige gedachte dat het eten wordt hergebruikt probeer ik weg te dringen, maar ja koken met restjes is nog altijd beter voor het milieu dan alles weggooien……..